قرمز و باکتری پدیوکوکوس اسیدی الکتیسی بر عملکرد رشد

نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 / صفحات 41 تا 53 تأثیر مکملسازی سرکه انگور قرمز و باکتری پدیوکوکوس اسیدی الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههای گوشتی 2 *2 1 فضیله درستی رامین نجفی و علی میرزا آقازاده تاریخ دریافت: 94/2/23 تاریخ پذیرش: 95/4/9 1 کارشناسی ارشد تغذیه دام و طیور گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه 2 استادیار گروه علوم دامی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه * مسي ول مکاتبه: Email: dr.najafiramin@gmail.com چکیده زمینه مطالعاتی: سرکه انگور با کاهش اسیدیته و در نتیجه کاهش میکروارکانیسمهای مضر جیره و اسیییدی یکتیسیی باکتری پدیوکوکوس )پروبیوتیکPAL ( به عنوان باکتری مقاوم به اسییید با تو ید ترکی اد میید میکروب افراد مریدی بر عملکرد حیوان دارند. هدف: مطا عه حامییر جهت ارزیاب افراد مکملسییازی سییرکه انگور قرمز و پروبیوتیک PAL بر عملکرد رشد پاسخ سیستم ایمن و صراد یشه جوجههای گوشت انجام گرفت. روش کار: برای این منظور تعداد ۳۶۰ قطعه جوجه گوشیت نر یک روزه راس ۳۰۸ در یک آزمایش فاکتوریل ۳ 2 در قا ب طرح کامال تصیادف با شیش تیمار پنج تکرار و 12 قطعه جوجه در هر تکرار تا 42 روزگ پرورش داده شدند. جیرههای آزمایش حاوی سرکه انگور )صرر دو و سه درصد( و PAL )صرر و ۰/۰1 درصد( بودند. نتایج: نتایج این آزمایش نشان داد که افزودن سه درصد سرکه در جیره غذای موجب افزایش مصرف خوراک در دوره رشد )4222 روزگ ) و کل دوره پرورش )42۰ روزگ ) گردید )۰/۰5<P( و اسیییتراده از پروبیوتیک PAL وزن بدن و میییریب ت دیل خوراک را در دوره آغازین )21۰ روزگ ) و کل دوره پرورش )42۰ روزگ ) به طور معن داری به ود بخشیییید )۰/۰5<P(. در کل دوره پرورش پرندگان که ترکیب سرکه و پروبیوتیک PAL را دریافت کرده بودند مریب ت دیل خوراک بهتری داشتند )۰/۰5<P(. بیشترین تیتر آنت بادی علیه ویروس نیوکا سل نیز در سرم پرندگان تغذیه شده با ترکیب سطح دو در صد سرکه و پروبیوتیک PAL م شاهده گردید )۰/۰5<P(. هیچ کدام از تیمارهای آزمایش گوشت تأفیر معن داری بر راندمان یشه وزنهای سینه ران و چرب محوطه بطن نداشتند )۰/۰5>P( اما وزن نس پانکراس با سطح دو درصد سرکه در مقایسه با گروه شاهد کاهش و وزن نس ک د در تمام سطوح سرکه افزایش نشان داد )۰/۰5<P(. نتیجهگیری نهایی: نتایج نشان داد که استراده از سرکه به همراه پروبیوتیک PAL در مقایسه با استراده از آنها به تنهای تأفیر بهتری بر عملکرد رشد و پاسخ سیستم ایمن جوجههای داشت. واژگان کلیدی: جوجههای گوشت سرکه عملکرد رشد سیستم ایمن باکتری پدیوکوکوس اسیدی یکتیس

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 42 مقدمه آنت در سیستم پرورش طیور استراده از مواد غیر بیو وژیک و داروئ برای رشد و بهرهوری بیشتر بدون توجه به کیریت محصول و سالمت آن معضل باقیماندههای داروی و نیز خطر شیوع میکروبهای مقاوم شده به بیوتیکها را بیشتر نموده است ذا امروزه سع بر این است با استراده از مواد بیو وژیک و کامال ط یع بدون مصرف مواد شیمیای و داروئ و آنت بیوتیکهای مختلف محصوید مرغ با کیریت بای و کامال سا م را تو ید نمود. استراده از ترکی ات مانند اسیدهای آ و پروبیوتیکها گیاهان و انواع تو یداد گیاه آنزیمها و روغنهای اسانس به عنوان جایگزین مناسب آنت بیوتیکها جهت توسعه و به ود رشد طیور مطرح بوده که در این میان پروبیوتیکها و اسیدهای بیشترین توصیهها م جزء آ باشند )گونل و همکاران 2۰۰۶(. پروبیوتیکها مکملهای میکروب زندهای هستند که از طریق به ود تعادل میکروب سالمت میزبان بر جای م روده افراد مریدی بر گذارند )فو ر 1۹۸۹( و مصرف آنها منجر به افزایش مقدار باکتریهای اسید یکتیک در روده جوجههای گوشت شده که این میکروارگانیسمها با تو ید اسیدهای مانند اسید استیک اسید یکتیک و ترکی اد دیگر باعث مهار رشد باکتریهای بیماریزا م شوند )فو ر و تکثیر سریع باکتریهای مرید در حیواناد )2۰۰1 افزون بر این کارای انرژی موجود در خوراک را با افزایش هضم کربوهیدرادها به ود بخشیده )جین و همکاران 2۰۰۰( و منجر به تحریک سیستم ایمن از طریق افزایش سطوح پادتنها و ماکروفاژها م به شوند )فو ر 2۰۰1(. از جمله پروبیوتیک های مورد استراده در تغذیه جوجههای گوشت م توان انتروکوکوسها 5 و مخمرها اشاره نمود پدیوکوکوسها 4 )پترسون و برخو در 2۰۰۳ و وانگ و گو 2۰1۰(. باکتری پدیوکوکوس اسیدی یکتیس یکتوباسیالسه در این میان جز خانواده بوده و به باکتریهای گرم مث ت و تعلق دارد که قادر به رشد در هموفرمانتاتیو ۶ سطح وسیع از ph دما و فشار اسمزی بوده و به راحت در دستگاه گوارش کلونیزه و ساکن شده و س ب سالمت روده م تو ید اسید شود ( پدیوسینها شناخته م و همکاران 2۰۰۷(. این باکتری از طریق یکتیک و باکتریوسینهای که به عنوان شوند افر آنتاگونیست علیه میکروارگانیسمهای بیماریزا از جمله عوامل بیماریزای رودهای اعمال م کند )دیسچل و کالنهامر 1۹۸5(. مکمل سازی اسیدهای آ نیز کلونیزه شدن میکروارگانیسم های بیماریزا و تو ید متابو یتهای سم آنها را در روده کاهش م دهد )هودا و همکاران 2۰1۰(. مطا عاد متعددی گزارش نمودند که اسیدهای آ با کاهش ph دستگاه گوارش س ب کاهش شمار باکتریهای حساس مانند اشرشیاکل م م ۷ و سا مونال ۸ شده و کلونیزه شدن باکتریهای مقاوم به اسید مانند یکتوباسیلها را افزایش دهند )نوا و همکاران 2۰۰۹ و گونل و همکاران 2۰۰۶(. پایداری و افربخش مکملهای پروبیوتیک در خوراک تواند در افر عوامل مختلر از جمله ph خوراک تحت تأفیر قرار گیرد و بررس تحقیقاد انجام گرفته نشان م دهد که در شرایط مختلف نتایج متراود مشاهده شده است. ذا هدف از پژوهش حامر این بود که آیا م توان با افزودن سطوح مختلف سرکه به خوراک جوجههای گوشت و اسیدی کردن آن یک عملکرد بهتر را با پروبیوتیک مکملسازی شده در خوراک مشاهده کرد برای پاسخ به این پرسش مطا عه حامر طراح گردید. باسیلوسها ۳ بیریدوباکتریومها 2 یکتوباسیلوسها 1 6. Homofermentative (Homolactic Fermentation) 7. Escherichia coli 8. Salmonella 1. Lactobacills 2. Bifidobacteria 3. Bacillus 4. Pediococcus 5. Enterococcus

43 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی مواد و روشها بررس افراد سرکه انگور قرمز و پروبیوتیک PAL با استراده از آزمایش فاکتوریل )۳ 2( در قا ب طرح کامال تصادف انجام گرفت. در این آزمایش ۳۶۰ قطعه جوجه یک روزه نر گوشت سویه راس ۳۰۸ به شش تیمار آزمایش اختصاص یافت به طوری که هر تیمار شامل پنج تکرار و هر تکرار دارای 12 قطعه جوجه )وزن متوسط ۳۷±1 گرم( بود. تیمارهای آزمایش شامل سه سطح سرکه انگور قرمز )صرر دو و سه درصد( و دو سطح پروبیوتیکPAL )صرر و ۰/۰1 درصد( بودند و جوجهها تا 42 روزگ پرورش داده شدند. جوجهها در طول دوره آزمایش دسترس آزاد به آب و غذا داشتند و برنامه نوری 2۳ ساعت روشنای و یک ساعت خاموش در کل دوره آزمایش اعمال شد. شرایط محیط پرندگان براساس استاندارد توصیه شده از حاظ دمای سا ن درصد رطوبت و جریان هوا جهت تأمین آسایش پرنده در طول دوره پرورش فراهم گردید. سیستم آبخوری از نوع سرپستانک و سیستم دانخوری هرته اول به صورد سین و از هرته دوم تا آخر دوره به صورد آویز خورشیدی بود. پروبیوتیک مورد استراده در این آزمایش با نام تجاری باکتوسل از یک سویه باکتری )پدیوکوکوس اسیدی یکتیس ) بود که توسط شرکت Lallemaned تو ید م شود. در هر گرم باکتوسل تعداد )g 1۰ 1( 1۰ cfu/ 1 باکتری زنده مو د اسید یکتیک وجود داشت. سطح پروبیوتیک استراده شده در این آزمایش براساس توصیهی شرکت تو یدکننده بود. سرکه مصرف از نوع سرکه انگور قرمز تخمیر شده با گردید )جدول 1(. تیمارهای آزمایش دو به ترتیب شامل: 1 جیره شاهد )بر پایه ذردگندمسویا( 2 جیره شاهد + درصد سرکه ۳ جیره شاهد + سه درصد سرکه 4 جیره شاهد + ۰/۰1 درصد باکتوسل 5 جیره شاهد + دو درصد سرکه + ۰/۰1 درصد باکتوسل ۶ جیره شاهد + سه درصد سرکه + ۰/۰1 درصد باکتوسل بودند. برای محاس ه عملکرد رشد خوراکهای آزمایش ق ل از مصرف توزین گشته و در پایان هر هرته باقیمانده خوراک توزین و مقدار خوراک مصرف هر پن در آن دوره به طور مجزا یادداشت م شدند. وزن کش جوجه ها در پایان هر هرته انجام و سپس افزایش وزن و مریب ت دیل خوراک آنها محاس ه م شد. با هدف تسهیل ارزیاب تأفیر تیمارهای مختلف در سه هرته اول و سه هرته دوم پرورش به طور جداگانه مقادیر افزایش وزن به ازای هر پرنده مصرف خوراک و مریب ت دیل خوراک ف ت و محاس ه گردید و در ارزیاب کل شاخص های عملکردی )42۰ روزگ ( محاس اد براساس روز مرغ با در نظر گرفتن تلراد انجام گرفت و نتایج به دست آمده مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. واکسن نیوکاسل )کلون س ) در 12 چشم برای بررس میزان آنت آنت روزگ به صورد قطره بادیهای تو ید شده در پاسخ به آن مورد استراده قرار گرفت. جهت تعیین تیتر بادیها بر علیه ویروس نیوکاسل به روش HI در 42 روزگ از ورید بال دو پرنده از هر آزمون ۳ تکرار خونگیری انجام گرفت سرم نمونههای گرفته شده جدا شدند و تا زمان انجام آزمایش در دمای منر درجه سانت گراد نگهداری شدند. 2۰ )۶ درصد اسید استیک( بود. جیره مورد استراده در این آزمایش براساس نیازهای غذای توصیه شده NRC( 2 1۹۹4( با استراده از نرم افزار WUFFDA برای دوره آغازین )21۰ روزگ ) و رشد ) 4222 روزگ ) تنظیم 3. Hemagglutination inhibition 1. ColonyForming Unit 2. National Research Council

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 44 1.8 mg of thiamin; 6.6 mg of riboflavin; 60 mg of niacin; 3 mg of vitamin B6; 1 mg of acid folic; 15 mg of vitamin B12; 0.15 mg of biotin; 100 mg of ethoxyquin; 120 mg of manganese; 40 mg of iron; 100 mg of zinc; 16 mg of cu; 1.25 mg of iodine; and 3 mg of selenium. جدول 1 اجزای جیره و ترکیب شیمیایی جیره آزمایشی )درصد( Table 1 Ingredients and nutrient composition of the basal diet (%) دوره رشد دوره آغازین اجزای جیره Ingredients Starter (1 21d) Grower (21 42d) ذرد Corn 40 42.61 18 21 گندم wheat کنجا ه سویا )۴۴ ) Soybean meal 35.67 29.80 روغن سویا Soybean oil 2.2 2.7 دیکلسیم فسراد Dicalcium 2.2 2 phosphate سنگ آهک Limestone 0.8 0.8 دی ال متیونین DLMethionine 0.15 0.07 ال یزین Llysine 0.18 0.22 مکمل ویتامینه * Vitamine premix 0.25 0.25 مکمل موادمعدن Miniral premix 0.25 0.25 Salt نمک 0.25 0.25 جمع Total 100 100 مقادیر محاس ه شده Calculated values انرژی قابل متابو یسم Metabolizable energy 2880 2970 (MJ/kg) پروتئین خام Crude protein 20.66 18.53 کلسیم Calcium 0.89 0.84 فسرر قابل دسترس Average phosphorus 0.46 0.42 متیونین Methionine 0.46 0.35 یزین Lysine 1.25 1.14 A 5۰۰۰ واحد * مکمل فوق در هر کیلوگرم حاوی ۹۰۰۰ واحد بین ا ملل بین ا ملل ویتامین D3 ۷5 واحد بین ا ملل ویتامین E 2 میل 1/۸ میل K3 گرم تیامین میل ۶/۶ پیریدوکسین 15 میکروگرم ویتامین B12 ۶۰ میل گرم اسید پنتوتنیک ۰/15 میل گرم ری وفالوین گرم بیوتین 1۰۰ میل گرم ویتامین میل ۳ گرم نیاسین 15 میل گرم 12۰ میل مس 1/25 میل گرم منگنز 4۰ میل گرم ید ۳ میل گرم آهن 1۰۰ میل گرم سلنیوم بود. گرم اتوکس کوئین گرم روی 1۶ میل گرم در روز 42 تعداد یک پرنده از هر تکرار )پنج پرنده از هر تیمار( به طور تصادف خصوصیاد یشه همچون وزن نس انتخاب و کشتار شدند تا یشه ک د )بدون کیسه صررا( پانکراس چرب محوطه بطن و وزن اندام های مرت ط با سیستم ایمن )بورس فابریسیوس تیموس و طحال( بر حسب درصدی از وزن زنده بدن )وزن اندام مورد نظر تقسیم بر وزن زنده بدن مربدر 1۰۰( و وزن سینه و ران بر حسب درصدی از وزن یشه تعیین گردید. در پایان 42 روزگ شاخص کارای تو ید از طریق رابطه زیر محاس ه گردید )محمد باقری و نجر.)1۳۹۳ درصد زنده مان میانگین وزن زنده = شاخص کارای تو ید ۰/1 تعداد روزهای پرورش مریب ت دیل خوراک تجزیه آماری دادههای جمعآوری شده با استراده از نرم افزار SAS و رویه مدل خط عموم )GLM( مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت و برای مقایسه میانگینها از آزمون چند دامنهای دانکن با سطح احتمال 5 درصد استراده شد.)2۰۰۰ SAS( به شرح زیر م باشد: مدل آماری طرح Yijk=µ + A i+ Bj + (AB)ij + eijk متغیر وابسته µ: میانگین کل که در این مدل :Ai افر سرکه :Yijk :Bj افر باکتری :)AB(ij افر متقابل سرکه و باکتری :eijk اشت اه م تصادف نتایج و بحث باشد. نتایج مربوط به افراد افزودن سطوح مختلف سرکه و پروبیوتیک PAL و افراد متقابل آنها بر مصرف خوراک افزایش وزن بدن مریب ت دیل خوراک و شاخص کارای تو ید جوجههای گوشت در جدول 2 A; 5000 *Supplied per kilogram of diet: 9000 IU of vitamin گزارش شده است. میانگین خوراک مصرف و افزایش IU of vitamin D3; 75 IU of vitamin E; 2 mg of vitamin K3;

45 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی وزن بدن در دوره رشد )4222 روزگ ) و کل دوره پرورش )42۰ روزگ ) با افزایش سطح سرکه در جیره افزایش یافت. به طوری که سرکه منجر به افزایش معن دار مصرف خوراک )۰/۰5<P( و افزایش عددی وزن بدن در این معن دورهها گردید. اما سطوح مختلف سرکه تأفیر داری بر مریب ت دیل خوراک در دوره آغازین رشد و کل دوره نداشت )۰/۰5>P(. محمدباقری و نجر )2۰14( ط آزمایش با افزودن سطح دو درصد سرکه به دان مصرف جوجههای گوشت افزایش مصرف خوراک در تمام دورههای پرورش را گزارش و بیان داشتند که ممکن است افزودن سرکه به دان آردی با افزایش خوشخوراک و به ود مخلوط شدن ریز اقالم جیره د یل افزایش مصرف خوراک در پرنده باشد. افزایش وزن بدن در دوره رشد و کل دوره پرورش نیز به نظر م رسد ناش از افزایش مصرف خوراک مشاهده شده در این دورهها باشد. کلیرورد )1۹۹۹( بیان نمود که استراده از مکمل اسید آ در سطح مناسب م تواند س ب به ود افزایش وزن بدن جوجههای گوشت گردد که این امر ناش از به ود مصرف خوراک هضم و جذب آن کاهش تو ید مواد سم و افزایش فلور مرید روده کاهش میزان وقوع عرونتها و به ود پاسخ ایمن طیور م همچنین این نتایج م باشد. تواند همسو با یافتههای دی نر و بوتین )2۰۰2( باشد که نشان دادند اسیدی شدن جیره باعث افزایش به کارگیری و به ود مریب هضم پروتئین به وسیله کاهش رقابت میکروب با میزبان برای مواد مغذی و کاهش نیتروژن آندوژنوس و در به ود افزایش وزن بدن جوجههای گوشت م استراده از پروبیوتیک PAL در بررس نتیجه شود. حامر بدون تأفیر بر مصرف خوراک افزایش وزن بدن و مریب ت دیل خوراک را در دوره آغازین )21۰ روزگ ) و در کل دوره پرورش ) 42۰ روزگ ) به صورد معن داری به ود بخشید )۰/۰5<P(. همچنین پروبیوتیک PAL س ب افزایش شاخص کارای تو ید گردید )۰/۰5<P(. افزایش وزن بدن جوجههای گوشت با مکمل در پروبیوتیک پژوهش حامر را م خوراک به د یل به ود هضم مواد آ توان ناش از افزایش کارای انرژی دانست )جین و همکاران 2۰۰۰(. نتایج حامر موافق با یافتههای روقان و همکاران )2۰۰۷( و طاهری و همکاران )2۰1۰( بود. ط ق گزارش این محققین استراده از ۰/1 درصد و 1۰ ۶ cfu در گرم باکتری پدیوکوکوس اسیدی یکتیس جوجههای گوشت تأفیری بر در جیره مقدار خوراک مصرف نداشت اما موجب به ود افزایش وزن و مریب ت دیل خوراک گشت. در نتیجهی مشابه یئو و کیم )1۹۹۷( گزارش کردند که استراده از سطح ۰/1 درصد گونههای مختلف یکتوباسیلوس منجر به به ود افزایش وزن روزانه و مریب ت دیل خوراک در دوره آغازین شده اما افر مث ت در دوره رشد ایجاد نکرده است و د یل به ود عملکرد در دوره آغازین را ناش از به ود هضم خوراک و کاهش جمعیت میکروب دستگاه گوارش )که با میزبان در مصرف مواد مغذی رقابت م کنند( بیان نمودند. همچنین جین و همکاران )1۹۹۸( در تحقیق م ن بر استراده از گونههای مختلف یکتوباسیلوس در سطوح ۰/۰5 و ۰/1 درصد در جیره جوجههای گوشت افزایش وزن بدن و به ود مریب ت دیل خوراک را در 21 و 42 روزگ مشاهده کردند. آنها اظهار کردند که به ود مریب ت دیل خوراک توسط پروبیوتیک م جلوگیری از رشد باکتریهای جمعیت میکروب بیماریزا تواند به د یل و تغییر در روده باشد که شرایط مناسب را برای به ود هضم جذب و استراده بهتر از مواد مغذی خوراک فراهم م متقابل معن م کند. نتایج آزمایش حامر نشان داد که افر داری بین سطوح سرکه و پروبیوتیک PAL بر مریب ت دیل خوراک در کل دوره پرورش )۰42 روزگ ) وجود دارد به طوری که بهترین مریب ت دیل خوراک مربوط به تیمار دو درصد سرکه همراه با پروبیوتیک PAL بود )۰/۰5<P(. این افر متقابل را اینگونه ایجاد توان تومیح داد که افزودن سرکه به جیره احتمای با محیط اسیدی مناسب مقدار میکروب مضر خوراک را کاهش م بار آ ودگ های دهد و از سوی دیگر

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 46 م دوام و پایداری میکروارگانیسمهای مرید به ویژه )پروبیوتیکPAL ( در خوراک را به ود م بخشد در نتیجه تعداد باکتری پدیوکوکوس اسیدی یکتیس که از طریق مکملسازی خوراک وارد دستگاه گوارش م بیشتر گردد. شود در داخل دستگاه گوارش میکروارگانیسمهای مرید با تو ید اسیدهای و آ باکتریوسین س ب کاهش شمار باکتریهای حساس مانند اشرشیاکل و سا مونال گردیده و کلونیزه شدن باکتری های مقاوم به اسید مانند یکتوباسیلها را افزایش م دهند و از این طریق باعث ایجاد عملکرد بهتر م شوند )جین و همکاران 1۹۹۸ نوا و همکاران 2۰۰۹ و ایدنس.)2۰۰۳ به گزارش مونتزوریس و همکاران )2۰۰۷( استراده از پروبیوتیکها در جیره جوجههای گوشت با تغییر در اکوسیستم روده باعث به ود فعا یتهای هضم رشد و سالمت جوجههای گوشت م شود. این محققین در تحقیق خود نشان دادند که افزودن پروبیوتیک حاوی انتروکوکوس گونههای )یکتوباسیلوس بیریدوباکتریوم و پدیوکوکوس( در آب و خوراک س ب افزایش وزن بدن و به ود مریب ت دیل خوراک شده و فعا یت آنزیمهای هضم را در روده جوجههای گوشت افزایش م دهد. با توجه به نتایج نشان داده شده در جدول ۳ سطوح سرکه و پروبیوتیک PAL تأفیر معن داری بر وزن سینه ران یشه و چرب جوجههای گوشت نداشتند محوطه بطن )۰/۰5>P(. اما وزن ک د و پانکراس تحت تأفیر استراده از سرکه در جیره غذای قرار گرفت به طوریکه تغذیه جوجههای گوشت با جیره حاوی سطوح دو و سه درصد سرکه به صورد معن داری س ب افزایش وزن ک د و سطح دو درصد سرکه باعث کاهش وزن پانکراس نس ت به گروه شاهد گردید )۰/۰5<P(. در راستای نتایج بدست آمده از این آزمایش محمدباقری و نجر )2۰14( نیز عدم تأفیر معن د را سرکه بر خصوصیاد یشه را گزارش کردند. همچنین جین و همکاران )1۹۹۸( شع ان فتح و همکاران )2۰11( و عادیل و همکاران )2۰11( گزارش کردند که راندمان وزنهای نس یشه سینه و ران تحت تأفیر استراده از پروبیوتیکها و اسیدهای آ قرار نگرفتند. مطابق با نتیجه حامر آقازاده و طاها یزدی )2۰12( گزارش کردند که تغذیه مکملهای اسید بوتیریک در سطوح 1 و 2/5 گرم در کیلوگرم جیره منجر به افزایش وزن ک د جوجههای گوشت گردید. با توجه به این که ک د محل برای سم زدای و تو ید صررا است بنابراین آنها اظهار نمودند که وزن ک د وابسته به مقدار کاری است که آن انجام م دهد. از این رو افزایش وزن ک د را م توان ناش از افزایش خوراک مصرف از طریق افزایش جریان خون در ک د و ایجاد متابو یسم بای نیز بیان کرد. همچنین موافق با این گزارش خان و همکاران )2۰1۰( نیز ط آزمایش که با سطوح 5/ 1 ۰ و 1 2 میل یتر مکمل اسیدهای آ )اسید سیتریک اسید یکتیک و نمکهای آنها( در آب آشامیدن جوجههای گوشت انجام داده بودند افزایش مصرف خوراک و وزن ک د را در سطح 2 میل یتر گزارش کردند. برنس و همکاران )1۹۹۳( بیان داشتند که ک د بعد از فعا یتهای جذب محل اصل متابو یسم اسیدهای چرب کوتاه زنجیر بوده بنابراین توصیه کردند که فعا یت ک د کامال وابسته به میکروفلور دستگاه گوارش و محصوید تخمیری آن م باشد. اسیدهای آ قابلیت بافری کردن جیره را کاهش داده و مواد هضم را در ابتدای روده اسیدی م کنند که این واکنش برای عمل موفر آنزیمهای هضم و کنترل تکثیر میکروب حیات است )دی نر و بوتین 2۰۰2( فلور میکروب مرید روده آنزیمهای ترشح م کنند که در روند هضم نقش دارند. با به ود فلور میکروب روده تو ید این آنزیمها افزایش یافته و در نتیجه مقدار نیاز به ترشحاد آنزیم پانکراس کاهش م یابد )ایران و همکاران 2۰11(. از این رو کاهش وزن پانکراس هنگام مصرف سرکه را م توان به علت پایین آمدن ph مواد هضم و در نتیجه ایجاد شرایط محیط مناسب برای رشد میکروارگانیسمهای مرید نس ت داد که نیاز به ترشحاد پانکراس را کاهش دادهاند. با این حال برای یافتن پاسخ دقیقتر برای علت

47 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی افزایش وزن ک د و کاهش وزن پانکراس در آزمایش حامر نیاز به انجام آزمایشهای بیشتری م آنت باشد. درصد وزن اندامهای مرت ط با سیستم ایمن و تیتر بادی علیه بیماری نیوکاسل در جدول 4 نشان داده شده است. نتایج این آزمایش نشان داد که تراود معن داری بین تیمارها از حاظ وزن اندامهای نراوی وجود ندارد )۰/۰5>P(. وزن اندامهای نراوی زمان تحت تأفیر قرار م گیرد که تکثیر نروسیتهای T و B به طور قابل توجه افزایش یابد. با توجه به این که افزودن های استراده شده در مطا عه حامر تأفیر خود را بیشتر به صورد مومع در روده م گذارند ذا تأفیر معن داری در وزن اندامهای نراوی بورس فابریسیوس و تیموس مشاهده نشد. سطح دو درصد سرکه به صورد معن داری منجر به افزایش تیتر آنت بادی علیه ویروس نیوکاسل در مقایسه با گروه شاهد گردید )۰/۰5<P( و در بین تیمارها تیمار دریافت کننده سطح دو درصد سرکه و پروبیوتیک PAL به صورد توأم از بیشترین تیتر آنت بادی علیه ویروس نیوکاسل برخوردار بود. دستگاه گوارش و سیستم نروئیدی همراه آن به عنوان یک از بزرگترین اندامهای ایمن مهم م حیوان نقش بسیار را در وظایف ایمنو وژی آن بازی م کنند )اینسوفت و همکاران 2۰۰5( این فرمیه وجود دارد که اسیدهای آ توانند جمعیت میکروارگانیسمهای مرید روده را که برای توسعه سیستم ایمن آن مروری هستند افزایش دهند. به ع ارد دیگر اسیدهای آ با کاهش رشد قارچها و جلوگیری از رشد مایکوتوکسین و افر بر جمعیت باکتریای م توانند از طریق حذف باکتری های بیماریزای حساس به اسیدهای آ و در نتیجه غا ب شدن یکتوباسیلها در روده بر سیستم ایمن افر گذار باشند )دی نر و بوتین 2۰۰2(. از آنجا که بیشترین تیتر آنت بادی مربوط به تیمار دریافت کننده ترکیب سطح دو درصد سرکه و پروبیوتیک PAL است م توان گرت که سرکه با ایجاد شرایط مناسب برای رشد میکروارگانیسمهای مرید س ب به ود رشد مخاط روده شده است که به ت ع آن منجر به افزایش میزان جذب آنت ژن ویروس واکسن نیوکاسل از مخاطاد رودهای و به ود پاسخ ایمن هومورال علیه آن توسط نروسیتهای مB گردد. موافق با آزمایش حامر رامارائو و همکاران )2۰۰4( افزایش پاسخ آنت بادی علیه آنت ژن بیماری نیوکاسل و گام ورو را در جوجههای گوشت تغذیه شده با یک مخلوط تجاری از اسیدهای آ نشان دادند. آنها پیشنهاد کردند که احتمای این افزایش به د یل تحریک تو ید سلولهای ایمن توسط اسیدهای آ م باشد. روقان و همکاران )2۰۰۷( ط آزمایش گزارش کردند که افزودن ۰/15 درصد پروبیوتیک باکتوسل به همراه ۰/1 درصد توکسی ان )ترکی از آ ومینوسیلیکاد و پروپیوناد آمونیوم( موجب افزایش تیتر آنت بادیها علیه ویروس نیوکاسل گردید.

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 48 جدول 2 تأثیر سرکه و پروبیوتیک PAL واثرات متقابل آنها بر عملکرد رشد جوجههای گوشتی Table 2 Effect of vinegar and pediococcus acidilactici bacteria and their interactions on performance of broiler chickens مصرف خوراک )گرم/پرنده( Feed intake (g/bird) افزایش وزن )گرم/پرنده( Weight gain (g/bird) مریب ت دیل خوراک Feed conversion ratio PI** 0 21 d 21 42 d 0 42 d 0 21 d 21 42d 0 42 d 0 21 d 21 42d 0 42 d سرکه Vinegar (%) A1 1017 A2 1017 A3 1045 SE 17 پروبیوتیکPAL 3165 b 3253 ab 3387 a 57 Pediococcus acidilactici bacteria (%) B1 1037 3246 B2 1015 3290 SE 15 46 سرکه پروبیوتیکPAL 4182 b 4241 ab 4380 a 61 4267 4268 49 681 699 679 16 672 b 712 a 13 1617 b 1684 ab 1747 a 39 1652 1713 32 2298 b 2383 ab 2444 a 44 2325 b 2426 a 36 Pediococcus acidilactici bacteria (%) Vinegar (%) A1 B1 1001 3114 4115 659 1611 2271 1.52 a 1.93 1.81 a 303 b A1 B2 1032 3216 4249 704 1622 2326 1.46 ab 1.99 1.83 a 309 ab A2 B1 1052 3282 4313 681 1638 2314 1.54 a 2 1.86 a 300 b A2 B2 981 3224 4169 716 1731 2434 1.36 b 1.86 1.71 b 342 a A3 B1 1058 3344 4373 676 1708 2375 1.57 a 1.96 1.84 a 315 ab A3 B2 1032 3430 4386 717 1786 2479 1.44 ab 1.92 1.77 ab 342 a SE 26 81 84 22 56 62 0.03 0.06 0.03 12 Pvalue 0.04 0.05 0.08 0.07 0.03 0.05 0.001 0.01 0.02 0.04 دار وجود ندارد. 2 A 1 وA A: 3 سرکه میانگینهای با حروف کامال متمایز در هر ستون و برای هر افر از حاظ آماری متراوتند )۰/۰5<P(. : تراود معن 1.45 1.49 1.50 0.02 1.54 a 1.42 b 0.02 1.96 1.93 1.94 0.04 1.96 1.92 0.03 1.82 1.78 1.80 0.02 1.84 a 1.77 b 1.01 306 320 328 9 305 b 329 a 7 صرر دو و سه درصد B 1 و 2 : B پروبیوتیک PAL صرر و ۰/۰1 درصد. ** شاخص کارای تو ید. abc : SE خطای استاندارد a, b, c Means with different superscripts within same column and for each effect differ significantly at P <0.05. A1, A2 and A3: Vinegar (0%, 2%, 3%), B1and B2: Probiotic pediococcus acidilactici bacteria (0%, 0.01%). : Nonsignificant. ** Production index. SE: Standard error. جدول 3 تأثیر سرکه و پروبیوتیک PAL و اثرات متقابل آنها بر ویژگیهای الشه جوجههای گوشتی در 42 روزگی سرکه Table 3 Effect of vinegar and pediococcus acidilactici bacteria and their interactions on carcass traits of broiler chickens in 42 day ** رانها ** سینه * بازده یشه * پانکراس * ک د * چرب محوطهی بطن Vinegar (%) A1 A2 A3 SE پروبیوتیکPAL Breast 37.53 36.75 36.74 0.71 Thighs 30.86 30.75 30.39 0.36 Pediococcus acidilactici bacteria (%) B1 36.91 30.61 B2 37.10 30.75 SE 0.58 0.30 سرکه پروبیوتیکPAL Pediococcus acidilactici bacteria (%) Vinegar (%) A1 B1 37.91 31.24 A1 B2 37.16 30.48 Carcass efficiency 63.60 63.12 62.67 1.03 64.35 62.50 0.84 64.60 62.60 Abdominal fat 1.68 1.48 1.7 0.12 1.56 1.66 0.09 1.65 1.72 Liver 2.03 b 2.21 a 2.21 a 0.05 2.14 2.16 0.04 1.99 2.07 Pancreas 0.25 a 0.21 b 0.22 ab 0.01 0.23 0.22 0.008 0.27 0.23

49 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی A2 B1 A2 B2 A3 B1 A3 B2 SE Pvalue A 1 2 وA :A 3 سرکه 36.22 37.27 36.61 36.78 1.01 دار وجود ندارد. 30.63 30.87 29.95 30.94 0.56 )۰/۰5<P(. : تراود معن ال 63.59 1.54 2.24 0.21 62.64 1.37 2.18 0.20 64.86 1.50 2.19 0.22 62.17 1.79 2.23 0.22 1.49 0.17 0.07 0.01 0.04 0.04 میانگینهای با حروف کام متمایز در هر ستون و برای هر افر از حاظ آماری متراوتند * برحسب درصد وزن یشه برحسب درصد وزن زنده. صرر دو و سه درصد B 1 و B: 2 پروبیوتیک PAL صرر و ۰/۰1 درصد ** abc :SE خطای استاندارد a, b, c Means with different superscripts within same column and for each effect differ significantly at P <0.05. A1, A2 and A3: Vinegar (0%, 2%, 3%), B1and B2: Probiotic pediococcus acidilactici bacteria (0%, 0.01%). : Nonsignificant. SE: Standard error. **(g/g carcass weight) 100 *(g/g body weight) 100 جدول 4 تأثیر سرکه و پروبیوتیک PAL و اثرات متقابل آنها بر وزن اندامهای لنفاوی و تیتر آنتی بادی علیه ویروس نیوکاسل جوجههای گوشتی در 42 روزگی Table 4 Effect of vinegar and pediococcus acidilactici bacteria and their interactions on lymphoid organs and antibody titer against Newcastle virus of broiler chickens in 42 day تیتر آنت بادی علیه ویروس نیوکاسل * بورس فابریسیوس * تیموس * طحال Antibody titers Bursa of Fabricius Spleen Thymus against Newcastle سرکه Vinegar (%) A1 A2 A3 SE پروبیوتیک PAL 0.18 0.19 0.21 0.01 Pediococcus acidilactici bacteria (%) B1 0.20 B2 0.18 SE 0.01 سرکه پروبیوتیک PAL 0.10 0.11 0.09 0.009 0.09 0.10 0.08 ال Pediococcus acidilactici bacteria (%) Vinegar (%) A1 B1 0.18 0.08 0.55 2.2 b A1 B2 0.17 0.12 0.48 2.8 ab A2 B1 0.10 0.12 0.44 3.2 a A2 B2 0.18 0.09 0.37 3.4 a A3 B1 0.21 0.08 0.38 2.8 ab A3 B2 0.20 0.1 0.33 2.8 ab SE 0.02 0.01 0.09 0.27 Pvalue 0.02 دار وجود ندارد. A2 A1 وA3 : سرکه abc میانگینهای با حروف کام متمایز در هر ستون و برای هر افر از حاظ آماری متراوتند )۰/۰5<P(. : تراود معن 0.51 0.40 0.36 0.06 0.46 0.39 0.05 2.5 b 3.3 a 2.8 ab 0.19 2.7 3 0.15 صرر دو و سه درصد B1 و B2: پروبیوتیک PAL صرر و ۰/۰1 درصد. * برحسب درصد وزن زنده. :SE خطای استاندارد a, b, c Means with different superscripts within same column and for each effect differ significantly at P <0.05. A1, A2 and A3: Vinegar (0%, 2%, 3%), B1and B2: Probiotic pediococcus acidilactici bacteria (0%, 0.01%). : Nonsignificant. SE: Standard error. *(g/g body weight) 100

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 50 نتیجهگیری کلی به طور کل چنین نتیجهگیری م شود که افزودن سرکه به خوراک با کاهش اسیدیته خوراک در حد مطلوب برای فعا یت باکتریهای مرید و نامناسب کردن محیط برای رشد باکتریهای مضر امکان زندهمان و فعا یت پروبیوتیک PAL را در خوراک افزایش م دهد که در نتیجه با استراده همزمان دو ترکیب ذکر شده به ود عملکرد رشد و سیستم ایمن جوجههای گوشت در این مطا عه مشاهده گردید. منابع مورد استفاده Adil S, Banday T, Bhat GA, Salahddin M, RaQuib M and Shanaz S, 2011. Response of broiler chicken to dietary supplementation of organic acid. Journal of Central European Agriculture 12: 4985080. Aghazadeh AM and Yazdi Taha M, 2012. Effect of butyric acid supplementation and whole wheat inclusion on the performance and carcass traits of broilers. South African Journal of Animal Science 42: 241248. Brenes A, Smith M, Guenter W and Marquardt RR, 1993. Effect of enzyme supplementation on theperformance and digestive tractsize of broiler chickens fed wheatand burleybased diets. Poultry Science 72: 17311739. Clifford A, 1999. Poultry and acids. Feed International 2: 1419. Daeschel MA and Klaenhammer TR, 1985. Association of a13.6megadalton plasmid in Pediococcus pentosaceus with bacteriocin activity. Applied and Environmental Microbiology 50: 1538 1541. Dibner JJ and Buttin P, 2002. Use of organic acids as a model to study the impact of gut microflora on nutrition and metabolism. The Journal of Applied Poultry Research 11: 453 463. Dorman HJD and Deans SG, 2000. Antimicrobial agents from plants: antibacterial activity of plant volatile oils. Journal of Applied Microbiology 8: 308316. Edens FW, 2003. An alternative for antibiotic use in poultry: probiotics. Revista Brasileira de Ciência Avícola 5: 7597. Fuller R, 1989. Probiotics in man and animals. Journal of Applied Bacteriology 66: 365378. Fuller R, 2001. The chicken gut microflora and probiotic supplements. Journal of Poultry Science 33: 189 196. Gunal M, Yayli G, Kaya O, Karahan N and Sulak O, 2006. The effect of antibiotic growth promoter,probiotic ororganic acid supplementation on performance, intestinal microflora and tissue of broilers. International Journal of Poultry Science 5: 149155. Hudha MN, Ali MS, Azad MA, Hossien MM, Tanjim M, Bormon SC, Rahman MS, Rahman MM and Paul AK, 2010. Effect of acetic acid on growth and meat yield in broilers. International Journal of Poultry Science 1: 3135. Insoft RM, Sanderson IR and Walker WA, 2005. Development of immune function in the intestine and its role in neonatal diseases. Pediatric Clinics of North America 43: 551 571. Irani M, Gharahveysi Sh, Rahmati R, Zamani M and Rezai Pour V, 2011. The effect of butyric acid glycerides on serum lipidsand carcass analysis of broiler chickens. African Journal of Biotechnology 10: 1108711092. Isolauri E, Salminen S and ouwehand C, 2004. Probiotics. Best Practice & Research Clinical Gastroenterology 18: 299313. Jin LZ, Ho YW, Abdullah N and Jalaludin S, 1998. Growth performance, intestinal microbial population, and serum cholesterol of broiler fed diets containing lactobacillus cultures. Poultry Science 77: 12591265. Jin LZ, Ho YW, Abdullah N and Jalaludin S, 2000. Digestive and bacterial enzyme activities in broilers fed diets supplemented with lactobacillus cultures. Poultry Science 79: 886891. Khan S, Sultan A, Muhammad A, Lmtiaz N, Mobashar M, Khan H, Saleem M, Inamand M and Rafiullah M, 2013. Lower illeal microflora and growth performance of broiler supplemented with organic acid blend (Aciflex ) during starter phase. Greener Journal of Agricultural Sciences 3: 794800.

51 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی Lee SH, Lillehoj HS, Dalloul RA, Park DW, Hong YH and Lin JJ, 2007. Influence of Pediococcusbased probiotic on coccidiosis in broiler chickens. Poultry Science 86: 6366. Mohammadbagheri N and Najafi R, 2014. Study the performance and blood lipid profile of broiler Chickens supplemented with organic acids and phytase. Animal Science Researchs Journal 24(2): 5463. Mountzouris KC, sirtsikos T, Kalamara E, Nitsch S, Schatzmag G and Fegros K, 2007. Evaluation of the efficacy of a probiotic containing Lactobacillus, Bifidobacterium, Enterococcus,Pediococcus strains in promoting broiler performance and modulating cecal microflora composition and metabolic activities. Poultry Science 86: 309317. Nava GM, AtteneRamos MS, Gaskins HR and Richards JD, 2009. Molecular analysis of microbial community structural in the chicken ileum following organic acid supplementation. Veterinary Microbiology 137: 345353. NRC, 1994. Nutrient requirements of poultry. 9th revised ed. National Academy Press. Washington, Dc. Patterson JA and Burkholder KM, 2003. Application of prebiotic and probiotic in poultry production. Poultry Science 82: 627631. Ramarao SV, Reddy MR, Raju MV and Panda AK, 2004. Growth, nutrient utilization and immunocompetence in broiler chicken fed probiotic, gut acidifier and antibacterial compounds. Indian Journal of Poultry Science 32: 125130. Rowghani E, Arab M and Akbarian A, 2007. Effect of a probiotic and other feed addititive on performance and immune response of broiler chicks. International Journal of Poultry Science 6: 261265. SAS Institute, 2000. SAS users Guide: statistics. SAS Institute Inc, Cary, NC. Shabani Fath AA, Najafi R and Najafi Gh, 2011. Effects of Antibiotic Growth Promoter Replacement with Organic Acids, on Small Intestinal Morphology, Performance and Carcass Characteristics of Broiler Chickens. Animal Science Research Journal 22(1): 114124. Taheri HR, Moravej H, Malakzadegan A, Tabandeh F, Zaghari M, Shivazad M and Adibmordi M, 2010. Efficacy of pediococcus acidlacticibased probiotic on intestinal coliforms and villus height, serum cholesterol level and performance of broiler chickens. African Journal of Biotechnology 9: 75647567. Wang Y and Gu Q, 2010. Effect of probiotic on growth performance and digestive enzyme activity of Arbor acres broilers. Research in Veterinary Science 89: 163167. Yeo J and Kim K, 1997. Effect of feeding diets containing an antibiotic, a probiotic, or yucca extraction on growth and intestinal ureas activitiy in broiler chicks. Poultry Science 76: 381385.

درستی نجفی و... نشریه پژوهشهاي علوم دامی/ جلد 27 شماره 1/ سال 1396 52 Effect of red grapes vinegar and Pidiococcus acidilactici bacteria supplementation on growth performance, immune system and some carcass traits of broiler chickens F Dorosti 1, R Najafi 2 and AM Aghazadeh 2 Received: May 13, 2015 Accepted: June 29, 2016 1 MSc Student, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran 2 Assistant Professor, Department of Animal Science, Faculty of Agriculture, Urmia University, Urmia, Iran * Corresponding Author: dr.najafiramin@gmail.com Abstract Introduction: Probiotics have been defined as live microbial feed supplements, which beneficially affect the host animal by improving its intestinal microbial balance (Fuller 1989). A variety of microbial species have been used as probiotics, including species of Bacillus, Bifidobacterium, Enterococcus, Lactobacillus, Lactococcus, Streptococcus, a variety of yeast species (Patterson and Burkholder 2003; wang et al. 2010). Among these, Pediococcus acidlactici bacteria (probiotic PLA) belongs to the homofermentative grampositive bacteria, able to grow in a wide range of ph, temperatures and osmotic pressures, and thus able to colonize and inhabit the digestive tract and exert antagonism against other microorganisms, including enteric pathogens, primarily through the production of lactic acid and secretion of bacteriocins known as pediocins (Lee et al. 2007; Daeschel and Klaenhammer 1985). Organic acid supplementation has been reported to decrease colonization of pathogens and production of toxic metabolites (Hudha et al. 2010). Material and methods: Three hundred and sixty, onedayold male broiler chicks (Ross 308) were obtained from a commercial hatchery. The birds were initially weighed individually so that the pens had similar initial weight distribution and were randomly assigned to six experimental groups, with five replicates of 12 chicks each. The experimental design was a completely randomized design with a 2 3 factorial arrangement of treatments, which included two levels of probiotic PLA (B1: 0% and B2: 0.01%) and three levels of vinegar (A1: 0% ; A2: 2% and A3: 3%). A lighting program was used according to the guidelines of the Ross 308. Environmental temperature was maintained at 32 ± 1 C during the first week and gradually reduced to 21 C until the end of the experiment. The diet was based on corn, soybean meal and wheat and formulated according to NRC (1994) requirement for two period of starter (021 d) and growth (2142 d) days. The composition and nutrient analysis of the basal diet are shown in Table 1. Probiotic used in this experiment brand (Bactocell). Bactocell was purchased from Lallemand animal health compang, france. The bacterial flora in the bactocell probiotic has mentioned to Pedicocos acidilactici bacteria in a concentration of 10 10 cfu/g. Grape vinegar was contain 6% acetic acid. Body Weight gain and Feed intake was measured weekly and calculated during the course of the whole experiment on a pen basis, and the feed conversion rates were calculated subsequently. At 42 days of age two broilers per pen were randomly selected, weighed, and slaughtered. After slaughter, percentage of body weight and percentage of body components weight were measured. Carcass weight was measured, and carcass percentage was expressed as a ratio of live weight. The percentage of breast and thigh were calculated as a ratio of the carcass weight. The percentage of abdominal fat, pancreas, liver and immune organs (bursa of fabricius, spleen and thymus) were calculated as a ratio of the live weight. Data were analyzed using the general Linear Model procedures of SAS 9.1 (SAS Institute 2002). When the analysis of variance was significant, Duncan's multiplerange test was used to separate the means. Statements of statistical significance are based on P <0.05. Results and discussion: The effect of dietary treatments on body weight gain, feed intake, feed conversion ratio are shown in Table 2. Results showed that 3% vinegar increased feed consumption

53 تأثیر مکملسازي سرکه انگور قرمز و باکتري پدیوکوکوس اسیدي الکتیسی بر عملکرد رشد سیستم ایمنی و صفات الشه جوجههاي گوشتی in growth period (2242 days) and entire experiment of period (042 days) (P<0.05). This result is similar to the finding of Mohammadbagheri and Najafi (2014), who reported that inclusion 2% vinegar in diet resulted in significantly increase feed consumption. It may add vinegar to mesh diet leads to increase palatability and improved mixing ration items, resulting in increased feed intake and consequently an increase in body weight gain. Probiotic PLA improved body weight gain and feed conversion ratio of chickens during starter (021 days) and through experimental period (042 days) (P<0.05). This result is contrary to the findings of Yeo and Kim (1997), who reported that average daily weight gain of chickens fed probiotics was significantly increased during the first 3 wk of growth but not during the 4th to 6th wk of growth. The best feed conversion ratio was observed in diets containing probiotic PLA and 2% vinegar (P<0.05). Improvement production efficacy of broiler chickens fed with probiotic and organic acids also reported by Taheri et al. (2010) and Rowghani et al. (2007). Dressing percentage, weights breast, thigh and abdominal fat content were not affected by dietary treatments, however relative weight of pancreas in birds fed diet containing 2% vinegar was lower compared to control group. The relative weight of liver was increased by vinegar supplementation (P<0.05). The liver is a site of detoxification and bile production, thus it is suggested that liver size is dependent on the amount of work it does. Brenes et al. (1993) stated that after absorption, the liver is the major site of SCFA metabolism, where propionic and butyric acids are almost entirely taken up. Thus, they suggested that liver size is dependent on the gastrointestinal microflora and/or their fermentation products. The highest antibody titer of Newcastle disease virus was observed in diets containing probiotic PLA and 2% vinegar (P<0.05). Organic acids by lowering intestine ph of broiler chickens can reduce harmful microorganisms so that decrease sensitivity to diseases resulting in improving immune system and resistance against diseases (Dibner and Buttin, 2002). Conclusion: In conclusion, the combination of vinegar and 0.01 % probiotic PLA improved growth performance and Immune response in broiler chickens. Keywords: Broilers, Immune system, Growth performance, Pediococcus acidilactici bacteria, Vinegar